UÇUŞ KORKUSU

Beslenme kriteri bireyin yaşamını devam ettirebilmesi, sağlıklı olmak ve büyümenin devamı için çok önemlidir. Dengeli ve yeterli beslenme ise; dokuların kendisini yenilemesi ve çalışmayı sürdürmesi için her besin grubundan düzenli ve belli miktarlarda alınıp bedene fayda sağlamasıdır. Özellikle çocukların yeterli ve dengeli şekilde doku gelişimi amacıyla protein, mineral ve enerji alımı gerekmektedir. 6-12 yaş aralığındaki çocukların besin öğelerinin yeterli biçimde alımı için her besinin kaliteli iyi ve enerji değeri yüksek olması önemlidir. Beslenme sorunları ise biyopsikososyal sorun olarak adlandırılan fiziksel, psikolojik, fizyolojik ve sosyal faktörlerin de etki ettiği davranış bozukluklarıdır. Anne ile çocuğun sevgi açısından güvenli bir bağ olmaması da yeme bozukluğunu etkiler. 
 
Çocuklarda görülen yeme bozuklukları ruminasyon, pika, anoreksiya nevroza, bulumia nevroza ve obetizeyi içerir. 
 
-Ruminasyon Bozukluğu 
Bu bozukluk aynı zamanda geri çıkarma bozukluğu olarakta bilinir. Ruminasyon bozukluğunda genellikle besin yutulduktan kısa süre sonra mide bulantısı, tiksinme olmaksızın besin geri çıkarılması durumu gerçekleşir. Ortalama en az 1 ay boyunca denilen davranış türü çocuklarda sergileniyorsa bu davranış bozukluğundan şüphelenilmelidir. Geri çıkarma 
davranışı gözlendikten sonra çocukta haz alma ve rahatlama durumu gerçekleşir. 
Genellikle 3.ayda başlayarak ergenlik dönemine doğru azalır. Ruminasyon bozukluğunu diğer biyolojik ve sindirim sistemi rahatsızlıklarından ayırmak gerekir. 
 
-Pika 
Genelde çocuklarda görülen ve besinlerin besleyici değerlerinin olmadığı ve besin olarak adlandırılamayacak şeylerin tüketilme durumudur. Küçük çocuklar boya, sıva, iplik, saç ve kumaş parçaları, büyük çocuklar ise toprak, hayvan dışkısı, taş, silgi ve kâğıt yemek isteyebilirler. 
 
Pikanın çocuklarda görülmesinin nedenleri olarak çevredeki uyaran kısıtlılığı ve anne-baba ihmali baş gösterir. Pika için anne-çocuk iletişimi yetersizliğinin yanı sıra ailenin sosyo-ekonomik düzeyi ve istismar gibi faktörler etken olarak görülür. Diğer ek nedenler olarak çocukluk ve gebelik esnasında demir ve çinko eksikliği olabileceği gibi, bilişsel ve gelişimsel gerilik ile de ilişkilidir. 
 
Pikanin görülme olasılığı %10'dur. Pika görülen çocuklardaki davranış bozukluğu tedavi edilmezse oral aktivite normal bireye göre daha fazla aktifleştiği için tırnak yeme ve parmak emme davranışı oluşabilir. 
 
-Anoreksiya Nervoza 
Sinirsel iştah kaybı olarakta adlandırılan Anoreksiya Nervoza, Bruch tarafindan 
"beden üzerinde disiplin sağlayarak kişiler arası ilişkilerde ve kendilik algısında kontrol duygusu elde etmek ve bu etkisizlik duygusunu ortadan kaldırmak için kişinin kendi geliştirdiği tedavi yöntemi” seklinde tanımlanmıştır. Çocuklarda kilo alma endişesi çok erken dönemlerde ortaya çıkar. Çocukların %40’ında zayıflama isteği içinde bulunduğu ve cinsiyet fark etmediği bilinmektedir. Bu yaşlar daha fazla tavsiye alınabilecek uygunlukta olduğu için her iki cinsiyette kişileri dinler. Özellikle kız çocukları erkek çocuklarına oranla tavsiye kabul edebilir. Anneler bu konuda çok etkilidir. 

 
Çocuklarda dış görünüşü ve kilosuyla alay edilme korkusu olarak meydana gelir. Medyanın etkisi ve zayıf olma isteğiyle de iki cinsiyette davranış bozukluğuna yol açar. Anoreksiya Nervoza iki çeşitlidir. Aşırı yemesi olan ve aşırı yemesi olmayan olarak ayrılır. Aşırı yeme olan türü yemek yedikten sonra ishal ve idrar söktürücü kullanarak besin boşaltımı sağlamaya çalışır. 

 
Anneden ayrılık, bireyselleşmeye aşırı korku, cinsel çocuksuluk, cinsel ilişki kurma, 
bireyselleşmesini ve özerkleşmesini engelleyici tutum, ailede alkol, kumar anoreksiya nervozanın oluşması için etkili olur. 
 
-Bulimiya Nervoza 
Bulimiya Nervoza kısa zaman içinde yeme durumunu çok fazla abartıl sonrası da kilo alma endişesi ile uygunsuz davranışlar sergileyerek kusma, geri çıkarma eğilimi gösterme olayıdır. Kilo alımını önlemek amacıyla tıkanırcasına yeme olayının hemen ardından uygunsuz davranış sergileme durumudur. Bu bireyler fiziksel özellikleri ve kilo olarak kendi kendilerine yorum yapmalarıyla değerlendirilebilir. Fiziksel ölçüleri ve kilosunda memnuniyetsizlik halı vardır. Kilosu normal ya da normalin üstündedir. 

 
Bulimiya Nervoza denilmesi için bireyde, bu uygunsuz davranışların en az haftada iki defa, üç ay devamlı biçimde görülmüş olması gerekir. Hastalar genellikle duygusal boşluk, hissizlik ve genel anlamama halinden bahseder. Bu duygusal rahatsızlıklarını gidermek için yeme tutumunu sergiler. Dürtüsellikleri ön planda olmakla beraber kendilerine zarar verebilme ihtimalleri yüksektir. Tüm toplumlardaki görülme sıklığı %1 oranına yakındır. Kızlara oranla erkeklerde karşılaşılma oranı %1'dir, tanıların yalnızca %10’luk kısmını erkekler oluşturur. Çok sık çocukluk döneminde görülmemekle birlikte, görülürse de genellikle 7-13 yaşları arasında olduğu belirtilir. Nedenleri arasında, aile arasında ailesel uzaklık ve problemler göz önündedir. Fobik bozukluklar, psikolojik etmenler, cinsel istismar, depresyon, obsesif-kompulsif, panik bozukluk eşlik edebilir. Genelde BN' li çocuklar ailelerini 'uzak ve reddedici' olarak tarif ederler. 
 
-Kaçıngan ve Kısıtlayıcı Yeme Bozuklugu 
Çocuk ve bebeklerde görülen bir rahatsızlıktır. Alınması gereken kalori miktarı alınmaz. Çocuklarda yemeye karşı korku ve endişe görülür. Yemekleri seçme durumu vardır. Tat, koku, kıvama göre yemek seçebilir. Genelinde duyusal aktiflik söz konusudur. BN ve AN' den farklı bu yeme bozukluğu türünde gelişim geriliği ve yemekte kısıtlama da olmasına rağmen vücut ağırlığı endişesi yoktur. Bu nedenle diğer iki yeme bozukluğu türünden ayrılmaktadır. 
 
-Tıkanırcasına Yeme Bozukluğu 
Belli bir zamanda normal bir bireyin tükettiği besinlerden daha fazla besin tüketme durumudur. Kişi uygun olmayan davranış dışında yeme dürtüsünü kontrol edemeden tıkanırcasına yemek yedikten sonra pişmanlık hissetme eğilimindedir. Kontrol güçlüğü yaşar. 

 
Diğer yeme bozukluğu türlerinden ayrılan özelliği, besinleri tükettikten sonra pişmanlık hissi olsa da geri çıkarma ve kusma eğilimi olmamasıdır. Yeme bozuklukları arasında en yaygın türdür. Ergenlerde ise primer kronik rahatsızlık olarak ele alınır. Bu bozukluğun 
görülme nedenleri erken çocuklukta görülen olumsuz psikolojik travmalar, özgüven problemleri ve fiziksel memnuniyetsizliktir. 
 
-Obezite 
Bireyin vücut ve psikolojik sağlığını bozacak derecede bedeninde fazla yağ birikim ile enerji metabolizma rahatsızlığıdır. Normal kabul edilen kilonun %20 oranında fazlalığı olarakta tanımlanır. Biyolojik ve genetiksel olarak kilo almaya yatkın bireylerin sosyal çevrenin de etkisiyle obezite olma olasılığı daha fazladır. 
Obez bireyler genellikle kilo almaya çocukluk döneminde başlar. Obezite kalp rahatsızlıkları, tip 2 diyabet, hipertansiyon gibi hastalıklara tüm yaş dönemlerinde neden olur. Bu nedenle toplum için çocukluk çağı obezitesi büyük önem taşır. Yapılan bir araştırmada ülkemizde 9-17 yaş grubunda karşılaşılan obezite değerleri kız çocuklarda % 9.4 iken, erkek çocuklarda %11.2’dir. Obezitenin başlıca oluş faktörleri arasında cinsel istismar, sosyo-kültürel faktörler, aile tutumları ve psikolojik sağlık yer alır. 

 
KAYNAKÇA 
 

Kaçar, M. (2019). Pika, geri çıkarma bozukluğu nedir? Tanı ve. Klinik Psikiyatri 

Uğur, F. (2017). Çocuklarda Beslenme (Yeme) Bozuklukları. tavsiyeediyorum: https://www.tavsiyeediyorum.com/makale_18721.htm adresinden alınmıştır. 

Uzman Klinik Psikolog Hatice Büşra KARA ACAR 

busra.kara@icloud.com 

Instagram: @haticebusra.kara